آیا می دانید مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است؟
در قانون به هر ادعایی که در مسیر اثبات قرار بگیرد دعوا گفته میشود. این ادعا بایستی در مسیر صحیحی قرار بگیرد. مسیری که قانون آن را تعیین می کند. در نهایت این دعوا با حکم یک فرد عادل بایستی خاتمه پیدا کند. این یک تعریف کلی از مفهوم دعوا است. در این مقاله بیشتر توضیح خواهیم داد که مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است؟ با ما همراه باشید.
در اصل ۳۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اینگونه آمده است: دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر کس میتواند به منظور دادخواهی به دادگاه‌های صالح رجوع نماید. همه افراد ملت حق دارند این گونه دادگاه‌ها را در دسترس داشته باشند و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد منع کرد.
بر اساس این اصل خواهان، برای اقامه دعوا بایستی بر اساس شرایطی اقدام نماید لذا وی میتواند برای مطالبه ی حق و حقوق قانونی خود با ارائه ی دادخواست به دادگاه، یک دعوای حقوقی یا مدنی را درخواست کند.
در غیر اینصورت دادگاه به دعوای مطرح شده توجهی نداشته و برای صدور قرار رد دعوا اقدام می نماید.
از اینرو زمانی که می پرسند مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است؟ لازم است اینگونه گفته شود که دعوا یعنی مطالبه ی یک حق و یا دادخواهی، که حق مسلم هر فردی می باشد و برای اقامه ی دعوا بایستی بر اساس وجود داشتن شرایط قانونی اقدام کرد. که در غیر اینصورت دادگاه قرار عدم استماع را صادر می نماید.
همه چیز درباره سوال مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است
شرایط اقامه دعوا چه هستند؟
اقامه دعوا بدون وجود شرایط غیر ممکن می باشد. در واقع دعوا باید به گونه ی صحیحی مطرح شود. لذا فرد مدعی بایستی با ارائه ی یک شکواییه ثابت کند که حقی از او سلب شده و این اولین گام به منظور اقامه ی دعوا در دادگاه است.
در مرحله ی بعد بایستی ثابت گردد که این حق سلب شده منجز است و معلق و مشروط نیست. حال منجز بودن و معلق و مشروط بودن به چه معناست؟
حق منجز حقی است که بعد از رخ دادن شرایط پیدایش ایجاد گردد و نه قبل از آن. در تعریف صریح تر نیز حق منجز، به حقی تعبیر میگردد که هیچ گونه شک و شبهه ای در رابطه با آن وجود نداشته باشد . و اصطلاحا معلق و مشروط به چیز دیگری نباشد. بطور کلی اگر موارد خواسته شده در طرح دعوا ظنی و با شک و شبهه باشند آن دعوا به کل مردود اعلام می شود.
به عنوان مثال چنانکه فرد یا افرادی خود را ورثه ی فرد دیگری بدانند، آن دعوا در صورتی قبول است که فردی که دیگران خود را ورثه ی او می دانند از دنیا رفته باشد. با این حال چنانکه آن فرد در قید حیات باشد، دعوا به کل مردود خواهد بود. چرا که تقسیم ارث و میراث تنها بعد از فوت ورثه دهنده ممکن است و نه قبل از آن. و تنها فوت ورثه دهنده می تواند شرایط را برای اقامه دعوا تسهیل نماید.
مورد بعدی در طرح و اقامه دعوا این است که خواهان دعوا باید در رابطه با حقی که از وی سلب شده است، ذینفع باشد. و این یعنی وی بایستی خواهان حقیقی دعوا بوده و فرد یا افرادی را به عنوان خوانده خطاب نماید.
لذا در صورتی که فرد مطرح کننده دعوا، ذینفع نباشد، یعنی بعد از صدور حکم، نفع یا ضرری به وی نرسد، آن طرح دعوا بطور کلی مردود می باشد.
موارد مهم درباره مساله ی مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است
موارد مهم درباره مساله ی مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است
همچنین مورد مهم بعدی در طرح دعوا این است که فرد خواهان (کسی که دعوا را شکل داده است) بایستی اهلیت داشته باشد و صغیر یا مجنون و… نباشد. البته ممکن است خواهان به واسطه ی یک قیم، ولی یا نماینده این دعوا را مطرح نماید. که در صورتی که سمت شخص واسطه یا نماینده محرز و معلوم نباشد، باز طرح دعوا به دلیل ایراد عدم احراز سمت، مردود است.
آخرین شرط اقامه دعوا نیز این است که سمت خوانده ی دعوا، نیز باید به درستی معلوم گردد. به این معنا که خوانده ی دعوا باید معرف باشد و همچنین بایستی مشخص گردد که دقیقا چه چیزی از او خواسته شده است.
از اینرو این تبصره ها می توانند در پاسخ به سوال مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است؟ مفید واقع گردند.
لازم به ذکر است که به منظور پاسخ به سوال مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است، اقامه دعوا شرایط قانونی دیگری را نیز دارد. که ما در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
بر اساس ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، می توان شرایط دیگری را نیز برای اقامه دعوا مطرح نمود:
1 : دعوای مطرح شده بایستی قانونی و مشروع باشد. از اینرو قانون گذار مشخص می کند که تنها مسائل مشروع، از قابلیت طرح شکایت و بررسی قانونی برخوردارند. پس اگر موضوع دعوا قمار یا مواد مخدر و… باشد به دلیل ماهیت نامشروعی که این موارد دارند، دادگاه اسلامی خود را موظف به پیگیری مسئله و در نتیجه دادن حق به صاحب حق نمی داند.
2: مسئله ای که مطرح می شود نباید در گذشته پرونده ای در دادگاه داشته باشد. یا قبلا حکم نهایی برای آن صادر شده باشد. چرا که پرونده ای که یکبار در دادگاه به جریان افتاده باشد چه به نتیجه ی مطلوب فرد خواهان رسیده باشد و یا چه نرسیده باشد، مختومه اعلام شده. لذا دیگر نمی شود آن دعوا را در دادگاه مجددا مطرح کرد. اما اگر اعتراضی در رابطه با نتیجه ی نهایی وجود داشته باشد. میتوان پرونده را برای بررسی مجدد به دادگاه تجدید نظر فرستاد.
3: دعوا بایستی در دادگاهی به جریان بیفتد، که آن دادگاه صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی برای رسیدگی به پرونده را داشته باشد. لذا چنانچه دادگاه از صلاحیت ذاتی برخوردار نباشد حکم قرار عدم صلاحیت صادر خواهد شد. و اگر دادگاه از صلاحیت محلی برخوردار نباشد، فرد خوانده می تواند و این حق قانونی برای او وجود دارد که به این موضوع اعتراض نماید.
4: اگر اقامه دعوا برای مدت معینی تعیین شود ولی فرد خواهان خارج از مهلت مقرر و قانونی اقدام نماید، این موضوع می تواند مورد اعتراض واقع شده و همچنین دادگاه این حق را خواهد داشت تا از رسیدگی به این دعوا جلوگیری به عمل آورد.
در این مقاله با موضوع مفهوم دعوا چیست و شرایط اقامه دعوا چگونه است همراه شما بودیم. چنانکه سوالی در این زمینه دارید میتوانید با مشاورین ما در ارتباط باشید.
