عقد نکاح یا همان پیمان زناشویی ازدواج توافقی دو طرفه میان زن و مرد است. جدا زندگی کردن زن از مرد با روح و ماهیت این عقد تعارض و تناقض آشکار دارد. زن و شوهر بعد از انعقاد عقد ازدواج آثاری را متحمل می شوند که نتیجه ی عقد است و جدا زندگی کردن زن از شوهر در آن جایگاهی ندارد. در واقع با این عهد، زن و شوهر با یک دیگر برای تشکیل خانواده و مشارکت در امور زندگی پیمان می بندند و حقوق و تکالیفی را نیز بر عهده می گیرند.
نکاح برای زوجین هم از نظر مالی و هم از نظر غیر مالی پیامد هایی به همراه دارد. برای مثال یکی از پیامد های مالی عقد نکاح برای مرد الزام به پرداخت حقوق مالی زن مثل نفقه و مهریه است که بر او تکلیف شده است. هم چنین حسن معاشرت نیز مسئله ای است که زوجین می بایست خود را پایبند به آن بدانند.
آثار ازدواج که ناشی از رابطه ی زوجیت به وجود آمده میان زن و مرد است، توسط قانون تعیین می شود. اما در این نوشتار قصد داریم تا امکان جدا زندگی کردن زن از شوهر را بررسی کنیم و بدانیم که آیا در قانون استثنایی برای زندگی مشترک با همسر در یک منزل وجود دارد یا خیر. با ما در ادامه همراه باشید.
مستندات قانونی یک جا و یا جدا زندگی کردن زن از شوهر کدامند؟
برای این که وارد بحث شویم جا دارد مروری بر مواد مختلف قانون مدنی داشته باشیم . به مواد قانونی که در ادامه آمده توجه کنید. در قانون مدنی مسکن یا محل سکونت در شمار نفقه ی زن آمده است زیرا ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی بیان می دارد که: نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی در خصوص اقامتگاه زن بیان می کند که: اقامتگاه زن شوهر دار همان اقامتگاه شوهر است معذالک زنی که شوهر او اقامتگاه معلومی ندارد و همچنین زنی که با رضایت شوهر خود و یا با اجازه محکمه مسکن علیحده اختیار کرده میتواند اقامتگاه شخصی علیحده نیز داشته باشد. در واقع در این ماده رضایت شوهر یا اجازه ی دادگاه برای سکونت در منزل جداگانه توسط زن شرط دانسته شده است.
اما مستند قانونی که برای عدم جدا زندگی کردن زن از شوهر وجود دارد و صراحتا این موضوع را نفی کرده، ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی است که می گوید: زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
در این خصوص اگر زن و مرد در هنگام انعقاد عقد ازدواج با یک دیگر توافق کنند که شرط انتخاب محل سکونت به زن واگذار شود، اگر بعد از عقد مرد از شرط پشیمان شود و اختیار انتخاب محل سکونت را به زن ندهد، زن می تواند با توجه به شرطی که ضمن عقد بر آن توافق شده است با مرد در خانه ای که او تعیین کرده، زندگی نکند. بنابراین این جا جدا زندگی کردن زن از شوهر امکان پذیر می شود.
مستند قانونی بعدی که صراحتا شرایط لازم برای جدا زندگی کردن زن از شوهر را پیش بینی کرده است ماده ی ۱۱۱۵ قانون مدنی است. در این ماده این چنین آمده است که: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن میتواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادامی که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود.
در این ماده ی قانونی اگر زندگی با مرد زن را دچار مخاطرات جانی، مالی و معنوی کند، از نظر قانون این حق برای زن ایجاد می شود تا جدا از همسرش زندگی کند و تا زمانی که این خطرات وجود داشته باشد و ادامه بیابد الزامی برای زن ایجاد نمی شود تا به منزل شوهرش برگردد و نکته ی جالب توجه این جا است که در طی مدتی که به دلیل خطر جانی، مالی و معنوی زن نمی تواند به منزل مشترک با همسرش برگردد، هم چنان نفقه ی زن بر عهده ی مرد خواهد بود و او مکلف به پرداخت خواهد بود.
جدا زندگی کردن زن از شوهر چه ضمانت اجرایی را برای زن به همراه خواهد داشت؟
جدا زندگی کردن زن از شوهر ضمانت اجرا هایی را برای زن به همراه خواهد داشت. همان طور که پیش تر هم اشاره کردیم اگر ضمن عقد زوجین شرط نکنند که اختیار تعیین مسکن با زن است، اگر زن در منزل شوهر سکونت نکند به مرد این اختیار داده می شود تا دعوای الزام به تمکین را در دادگاه اقامه کند. زیرا اگر زن از مرد تمکین نکند ناشزه محسوب می شود و زن ناشزه نیز مستحق دریافت نفقه نخواهد بود
